نمای رومی
نمای رومی
نمای رومی،نمای کلاسیک،در ساختمان‌های ما که بر گرفته از سبک معماری یونان و روم است.بر مبنای پوشش تمام یا بخشی از نمای ساختمان با سنگ “تراورتن”شکل گرفته است. نما در این سبک، ستون‌هایی با ارتفاع زیاد،با تزئین قاشقی است . درها ، پنجره‌های بزرگ هلالی با تاج، سقف‌های بلند، تراس‌های کوچک با نرده‌های کوتاه سنگی .همگی بر گرفته از نمای کلاسیک است.
ارتفاع ستون‌ها بسیار بلند و با جزییات زیادی تزئین شده است .از معروفترین این تزئینات، شیارهای کم‌عمقی به نام “قاشقی”است. به معکبی که در انتهای ستون‌ها قرار می‌گیرد “گلوبند”می‌گویند.
سرستون‌های از “بالشتکی یا تاوه” چهارگوش تشکیل شده،دارای کتیبه‌های “فرسب” هستند .(سنگ‌های صیقل‌خورده‌ای که به شکل افقی روی سرستون‌ها قرار می‌گیرند). نماهای کلاسیک همچنین دارای بخشی به نام “سنتوری”هستند .(یعنی همان سه‌گوش بالای درگاه جلوخان) . تمام این اصطلاحات به تزئینات کلاسیک دوره یونان و روم باستان مربوط می شود.نشان ازعلاقه رومیان و یونانیان باستان به ساختمان‌های بزرگ و باشکوه است.
چرا نمای رومی؟
نمای رومی ، به خاطر معماری پیچیده و استفاده از مصالح سنگین، سنگ‌های مختلف تراورتن در تصور عموم مردم جا افتاده است . این نوع از ساختمان، مخصوص طبقه مرفه جامعه است. اما چرا با گذشت قرن‌ها، این سبک معماری در کشور ایران که خودش دارای معماری پرآوازه جهانی است .مورد توجه و رونق پیدا کرده است؟
تمدن روم که باشکوه و جلال بناها و تندیس‌های امپراطوران در جهان شناخته شده، تمام این عناصر معماری را در راستای القاء عظمت به کار برده است. از نظر جامعه‌شناسان ساختمان‌های تزئین شده با نمای رومی، درواقع نیاز جامعه در “سندروم کاخ نشینی و تجمل‌گرایی”است. که در تضاد کامل با معماری ایرانی ، بومی است.یک دلیل عمده رواج گسترده نمای رومی : این نوع از معماری به عنوان سرآغاز تاریخ معماری غرب در نظام آموزشی است . عملاً اقدامات پژوهشی کافی در بخش معماری ایرانی و بومی که به مرحله عمل درآمده باشند و کاربردی شده باشند کمتردیده شده است. بنابراین فرهنگ معماری غربی که نه تنها در دانشگاه‌ها ، بلکه در تلویزیون و در رسانه‌های مختلف دیگر هم ارائه می‌شود، به صورت فرهنگ مسلط معماری در میان مردم جا افتاده یا اصطلاحاً مد می‌شود.
اشکالات معماری رومی
گسترش ساخت‌وسازهای کپی از معماری رومی مورد انتقاد کارشناسان در این حوزه می‌شود.شهرداری تهران تصمیم دارد در مقابل این موضوع بایستد. موضوع را ساماندهی کند. دلیل اصلی مخالفت با توسعه نمای رومی این است که اساساً معماری رومی با اقلیم ایران هم از لحاظ فرم اجرایی و هم از لحاظ مصالح مورد استفاده سازگاری ندارد.
همانطور که گفته شد ،در معماری رومی عموماً از سنگ تراورتن استفاده می‌شود. این سنگ به دلیل خلل و فرج زیادی که دارد به سادگی آب را به خود جذب می‌کند و یخ زدن این آب جذب‌شده باعث ترکیدن سنگ می‌شود بسیار سنگ ضعیفی در برابر تغییرات دما است . به همین دلیل بسیاری از ساختمان‌هایی که با این سنگ کار شده،بعد از مدتی نمای بسیار زشت و ناهماهنگ پیدا می‌کنند.در شهرهایی که با معضل آلودگی هوا مواجه اند، باران‌های اسیدی سنگ تراورتن را (سنگی آهکی )می‌شوید و کثیف می‌کند. به‌کارگیری پنجره‌های بزرگ و سقف‌های بلند با آب‌وهوای قسمت زیادی از کشور سازگاری ندارد. زیرا این مناطق اغلب زمستان‌های سردی دارد که سقف‌های بلند و پنجره‌های بزرگ در تضاد با بهره‌وری صحیح از انرژی قرار می‌گیرند.
تقلید یا الگوبرداری
بنا برهمه این دلایل،باید به حال این وضعیت فکری اساسی شود. اگر قرار است از معماری رومی یا هر سبک معماری دیگر الهام بگیرند، اولین گام مهم، «بومی‌سازی»است. اگر هر نوع معماری توسط معماران خلاق، با شرایط فرهنگی، اقلیمی و محیطی ما تطبیق داده شود وبه معماری ما نزدیک شود . نه تنها تقلید کورکورانه نشده است ، بلکه به آن جلوه‌ای خلاقانه و نو می‌بخشد.
ما ملتی بوده‌ایم که مورد هجوم فرهنگ‌ها در ادوار تاریخی واقع شده‌ایم، بسیاری از الگوهای آن فرهنگ‌ها را گرفته‌ایم و در آن‌ها روحی ایرانی دمیده‌ایم .چیزی که درخصوص سبک معماری رومی در بناهای ما جای خالی آن به‌شدت احساس می‌شود.
